Wyjątkowa dziecięca cecha, którą wartą pielęgnować

W sobie i w naszych dzieciach.

Zazdrość

Spotkałem w swoim życiu wielu ludzi, którzy przy różnych okazjach mówili mi, że zazdroszczą dzieciom. Zazdroszczą im przede wszystkim tej beztroski i tej niewinności, których dzieci bardzo często mają zdecydowany nadmiar (czego dowodem jest na przykład ich niezwykle beztroskie podejście do porządku we własnym pokoju ;). Ci dorośli zazdroszczą dzieciom i jednocześnie żałują, że oni już tak nie potrafią. Bo dorośli. Bo stracili już to mityczne „coś”.

Ja jednak uważam, że nie kwestia wieku, a pewnej szczególnej cechy, którą jeśli tylko będziemy pielęgnować, to nasze wewnętrzne dziecko będzie przy nas nawet na emeryturze. I jeśli będziemy wiedzieli jaka to jest cecha, to możemy wzmacniać ją również w naszych dzieciach.

Poszukiwania tej wyjątkowej cechy

Wiedziałem, że musi istnieć jakaś cecha, która odpowiada, za to, że niektóre dzieci (i niektórzy dorośli) są bardziej… „dziecinni”, ale w dobrym tego słowa znaczeniu. Bardziej ufni, bardziej przyjaźni, bardziej otwarci. Jednak dopiero przeczytanie książki „Wszystkie dzieci są zdolne” (już niedługo na blogu biblioteczka z wszystkimi moimi książkowymi pozycjami), uświadomiło mi jak się ta cecha nazywa. A nazywa się: Uważność.

No dobra, uważność. Całkiem ładna nazwa. Tylko co to właściwie jest?

Uważność określa stan umysłu, w którym jesteśmy otwarci na to, co dzieje się tu i teraz. W którym nie wybiegamy za daleko w przyszłość i w którym nie trzymamy się kurczowo przeszłości. Stan, w którym doceniamy to, co mamy, zamiast rozpaczać za tym co mieliśmy lub za tym co moglibyśmy mieć. Uważność sprawia, że doceniamy każdy kolejny dzień i każdego człowieka, który jest z nami, w naszym życiu. To właśnie uważni ludzie są tymi, którzy w towarzystwie spoglądają na innych, zamiast na własne telefony. To właśnie uważni ludzie potrafią się nacieszyć pięknym widokiem, a nie tylko zrobić mu zdjęcie.

Silnie wykształcona uważność daje nam poczucie niesamowitej wolności i jednocześnie daje nam to, czego wszyscy tak usilnie w życiu szukamy. Daje nam szczęście.

Może jeszcze kiedyś rozwinę ten temat, ale prawdziwe szczęście bierze się właśnie z takiej uważnej postawy i rozkoszowania się chwilami, a każdy inny rodzaj szczęścia, który jest nam „sprzedawany” przez współczesną kulturę masową, jest najczęściej tylko chwilowy i jest ledwie substytutem prawdziwego szczęścia.

Niestety w procesie dorastania, rodzice mają tendencję do zabijania tej dziecięcej uważności. 

Dlaczego? Bo nasze dziecko dorasta i MUSI (naszym zdaniem) zdobyć pewne umiejętności niezbędne w dorosłym życiu. A my w naszej nieświadomości zakładamy, że aby dziecko mogło nabyć owe „dorosłe” umiejętności, musi najpierw utracić te „dziecięce”. I tak tłumacząc dziecku, że ważne są wszystkie dorosłe sprawy, takie jak ubieranie się, mycie rąk, jedzenie posiłków, mycie zębów, sprzątanie pokoju, uczenie się… jednocześnie informujemy je, że te, które dotychczas były istotne, już takie nie są. I do tej grupy „nieważnych” spraw trafiają wszystkie te piękne i magiczne chwile, w których dziecko stawało się pilotem samolotu, czarodziejem lub kosmonautą. Bo nie ma już na to czasu.

Podobny los spotyka chwile, w których dziecko chwali się nam własnoręcznie narysowanym obrazkiem czy chce nam pokazać kotka, którego akurat zauważyło w trawie. Bo przecież jest już duże i nie powinno mieć czasu na takie głupoty. Uważamy, że skoro w świecie dorosłych takie rzeczy nie są „wartościowe” (bo są nie przeliczalne na pieniądze), to poświęcanie im czasu jest bez sensu.

I to jest właśnie w tym wszystkim najgorsze. Że to właśnie my sami (!), jako dorośli, bierzemy te wszystkie najcudowniejsze chwile z dzieciństwa i wsadzamy je do kosza, mówiąc, że teraz nie jest czas na zabawę, bo teraz są już rzeczy WAŻNIEJSZE. Bierzemy dziecięce marzenia; tą cudowną dziecięcą uważność (której często sami w życiu szukamy), beztroskę oraz niewinność i zgniatamy je niczym zużyty papierek. I niestety osiągamy sukces. Nasze dzieci ostatecznie stają się pełnoprawnymi dorosłymi, a ich wewnętrzne dziecko, podobnie jak nasze, również nie będzie w przyszłości potrafiło się wydostać na powierzchnie.

Czy możemy to powstrzymać?

Aby to powstrzymać, musielibyśmy najpierw siebie samych powstrzymać przed nadawaniem dziecięcym marzeniom i zabawom negatywnych cech. Powstrzymać się przed mówieniem, że to są głupoty, na które nikt nie ma czasu. Oczywiście wraz z dorastaniem nasze dziecko musi nauczyć się pewnych obowiązków, ale moim zdaniem, nie musi tego robić kosztem wspomnianej wcześniej beztroski i uważności. Moim zdaniem da się to zrobić równolegle. Naturalnie takie podejście będzie wymagało trochę więcej wysiłku (kto kiedyś próbował przekonać małego pilota samolotu, że musi na chwilę wylądować, aby umyć zęby, ten wie o czym mówię), ale mimo wszystko to jest możliwe.

Czyli powstrzymujemy się od używania wobec dziecięcych fantazji, takich określeń jak: „głupoty”, „wydurnianie się”, „bezsensowna zabawa”, „bzdury”, „nikogo to nie obchodzi”, „to jest nieważne” i zamiast tego próbujemy wejść do świata, w którym operuje nasze dziecko i w tym świecie przekonujemy go do współpracy. Czasami się uda, czasami nie, ale moim zdaniem warto chociaż spróbować.

Największy przyjaciel rodziców we wspieraniu dziecięcej (i własnej) uważności

Drugą rzeczą, która nas nieustannie w tym treningu uważności będzie wspierała, jest wspólne czytanie i opowiadanie bajek (polecam też tekst Jak obudzić w naszych dzieciach miłość do książek?). A im będziemy się bardziej w tę aktywność angażować (odpowiednia narracja, podział na role, używanie rekwizytów), tym lepszy będzie skutek i tym silniejsza będzie zarówno dziecięca uważność, jak i nasza sama. Bo uważność jest dobrem tego rodzaju (podobnie jak szczęście, miłość czy przyjaźń), którego nie da się przekazywać innym, nie otrzymując jej jednocześnie dla samego siebie. I to właśnie dlatego jest tym bardziej warta przekazywania.

Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz starzeją się, bo się przestają bawić. – Mark Twain.

Zatem bądźmy uważni. I zamiast gasić tę uważność u naszych dziećmi, uczmy się jej od nich.

Jeśli potrzebowalibyście jeszcze jakiegoś wsparcia względem rozróżniania tego, co jest rzeczywiście ważne, to polecam wam (dorosłym) lekturę Małego Księcia. Można tą książkę oczywiście przeczytać razem z dziećmi, ale zapewniam, że na rodzicach zrobi zdecydowanie większe wrażenie. Tutaj jest też w wersji słuchanej. Idealne do podróży.

Prawa do zdjęcia należą do Pawel.