Co naprawdę chciałbym przekazać rodzicom stosującym klapsy? 9 ostrzeżeń

W przeciwieństwie do tego, co przekazywałem im do tej pory?

Don Kichot?

Od dwóch lat, odkąd założyłem bloga, walczę z wiarą w to, że klapsy są koniecznie do wychowania dobrego człowieka. I po tych dwóch latach muszę niestety przyznać, że wielokrotnie w tej walce poległem. Wielokrotnie popełniłem błąd. Zdarzało mi się nazywać ludzi dających klapsy nieudacznikami, nazywałem ich troglodytami i nazywałem ich bezmózgimi yeti (między innymi tutaj). Wylewałem swoją frustrację na to, że krzywdzą swoje dzieci i jednocześnie całkowicie zamykałem możliwość porozumienia między nami. Zakładałem, że nie są warci mojego czasu poświęconego na jakiekolwiek tłumaczenia, bo przecież są w oczywistym błędzie i sami powinni to zrozumieć. Jednak w błędzie byłem ja.

Byłem w błędzie zakładając, że oni są złymi rodzicami. W rzeczywistości są to rodzice tacy jak wszyscy inni, którzy kochają swoje dzieci i chcą dla nich jak najlepiej. Może używają innej formy okazywania tego. Formy, która uznawana jest za przemoc, ale ich celem mimo wszystko nie jest skrzywdzenie własnego dziecka. Ich celem jest okazanie swojemu dziecku takiej samej miłości, jak każdy z nas okazuje swoim. I dlatego chciałbym wszystkie te osoby dzisiaj bardzo przeprosić. I powiedzieć, co naprawdę przez ten cały czas chciałem im przekazać, a co do tej pory było niejednokrotnie przykryte pod moimi pełnymi gniewu i jadu słowami.

Skąd taki pomysł?

Zupełnie niedawno przeczytałem, że mówienie ludziom czego nie powinni robić, przynosi bardzo niewielki skutek. Że nawet jeśli zrozumieją co do nich mówimy, to nie znając alternatywy i tak wrócą do swoich niewłaściwych wzorców. Zresztą wyobraźcie sobie, że ktoś nam mówi: „Nie chcę, żebyś jutro ubierał dżinsy”. Jaką informację nam to daje? Czy chodzi o to, że będzie ciepło i mamy się nie zgrzać? A może idziemy jutro do teatru i musimy się ubrać elegancko? A może chodzi o to, żeby wyprać dżinsy? Nie wiemy. Jeśli więc wyrazimy tylko to, czego nie chcemy, nasza wiadomość nie będzie wartościowa. Zamiast tego dobrze jest wyrazić nasze potrzeby i to czego chcemy.

Idąc więc tą drogą, stworzyłem pewną listę rzeczy, które chciałbym przekazać ludziom, którzy stosują klapsy i którzy uważają, że to jest koniecznie w procesie nauki. Zaczniemy od dużego kalibru.

1. Dzieci są bite i dostają klapsy tylko dlatego, że są słabsze od dorosłych

Naprawdę. Nie ma żadnego innego argumentu stojącego za tym, że dajemy klapsy. Nie dajemy dzieciom klapsów dlatego, że mniej od nas rozumieją czy że czegoś nie potrafią. Dajemy im je dlatego, że są słabsze.

Może oczywiście nam się wydawać, że nasza motywacja jest inna (na przykład chęć nauczenia dziecka, żeby nie wybiegało na ulicę), ale przecież gdybyśmy mieli obcokrajowca pod swoją opieką, któremu należałoby długo tłumaczyć dlaczego ma nie wchodzić pod jadące samochody – to tłumaczylibyśmy, aż by zrozumiał, a nie bilibyśmy go (przynajmniej ta cywilizowana część z nas).

Dodatkowym argumentem na podparcie tej tezy są liczne rozmowy z ludźmi, którzy dostawali klapsy tak długo, aż potrafili się postawić. I jak tylko ich rodzic poczuł, że podniesienie ręki, może go kosztować wizytę na ostrym dyżurze (uwierzcie mi, że bardzo często bite dzieci, które zbierają się na odwagę, aby postawić się takiemu rodzicowi, są gotowe na wszystko), to przestawał ją podnosić.

Czy chcecie więc dawać klapsy tylko dlatego, że wasze dziecko jest słabsze? Co więc zrobicie wtedy, gdy będzie nastolatkiem?

2. Niepewność, presja i strach uniemożliwiają naukę

To kolejny bardzo istotny punkt.

Nasz mózg jest zbudowany w pewien specyficzny sposób i ma to spory związek z naszą ewolucją. Jeśli nasze otoczenie staje się niebezpieczne lub czujemy się zagrożeni w jakikolwiek sposób, automatycznie uruchamiane są wszelkie pierwotne instynkty i najgłębiej zakodowane systemy obronne. To było nam kiedyś bardzo pomocne przy atakach drapieżników. To jest nasz taki „tryb bojowy”. Jednocześnie jednak, w takiej sytuacji automatycznie odcinane są wszystkie wyższe formy działania mózgu. Nie ma w takiej sytuacji możliwości na jakąkolwiek naukę, a często nawet na normalną rozmowę, bo nasz umysł operuje wówczas w inny sposób. Dokładnie tak samo jest z dzieckiem, które doświadcza strachu, bo ktoś na nie krzyczy lub ktoś je bije. Dlatego też nie jest to fizycznie możliwe, aby dziecko było w stanie się czegokolwiek sensownego nauczyć, gdy akurat „obrywa” od rodzica.

3. Zagrożenia płynące z „klapsa”

Nie będę was nawet tutaj próbował przekonywać, że każdy klaps powoduje traumę. Niemniej faktem jest, że jest kilka cech, które można nabyć dzięki klapsom. Oto część z nich:

• niska samoocena,
• izolacja społeczna,
• nadużywanie alkoholu, środków przeciwbólowych, leków, a nawet narkotyków,
• odczuwanie niepokoju,
• depresja,
• samouszkodzenia,
• osłabienie koncentracji objawiające się, np. osiąganiem niskich wyników w szkole,
• pogorszenie samopoczucia,
• nieposłuszeństwo,
• agresja wobec otoczenia,
• występowanie koszmarów sennych,
• moczenia nocne,
• dolegliwości fizyczne, będące skutkiem stresu psychologicznego,
• nieumiejętność radzenia sobie z silnymi uczuciami agresywnymi,
• nieumiejętność rozpoznawania własnych uczuć i przeżyć,
• problem z kontrolowaniem impulsów,

Źródło – tutaj jest ich jeszcze więcej. Warto też się zastanowić, które z nich mamy my sami, jako ludzie wychowywani klapsem. Mi wydawało się, że ja sam nie mam żadnych. Jednak po uczciwym przeanalizowaniu tej listy, znalazłem co najmniej pięć negatywnych cech, z którymi zmagałem się w moim życiu.

Jeszcze jedno ciekawe źródło, gdyby ktoś potrzebował.

4. Nie ma minimalnej dawki klapsa

Tak jak pisałem. Mało który pojedynczy klaps powoduje traumę. Szczególnie, że na pewno znajdą się dzieci bardziej wytrzymałe i nic im nie będzie nawet po latach klapsów. Niemniej będą i takie, które już po kilku uderzeniach, będą czuły się gorzej. Niestety nigdy też nie wiemy, który klaps może być tym, który naprawdę skrzywdzi nasze dziecko. Może nie stanie się to nigdy i oto będziemy mieć kolejne dziecko głoszące, że było bite i wyrosło na porządnego człowieka. Może. Istnieje jednak równie duża szansa, że nasze dziecko nie będzie miało tyle szczęścia, co inni.

Niestety w takiej sytuacji możemy stracić coś więcej niż tylko cierpliwość (kliknij tutaj).

5. Jestem zarówno przeciwnikiem klapsa, jak i „wychowywania bezstresowego”

Ten akapit piszę dla tych wszystkich, którzy już po tytule tego tekstu postanowili napisać mi co myślą o wychowaniu bezstresowym. A ja was uprzedzę moi mili. Wychowanie bezstresowe jest największą zakałą dwudziestego pierwszego wieku. Wychowanie typu curling, w którym wszystkie zakazy i granice są usuwane z życia dziecka sprawia, że albo w efekcie otrzymujemy dupka, który sądzi, że wszystko mu się należy albo z drugiej strony mamy melepeta, który nawet butów nie umie zawiązać mając dwadzieścia lat o zrobieniu sobie obiadu nie wspominając. Bo mamusia/tatuś zrobi za niego.

6. Brak klapsa, nie oznacza braku dyscypliny

Dlatego też brak klapsa, nie oznacza w moim domu braku granic czy braku zasad. Zarówno granice jak i zasady w naszym domu panują, a jedyna różnica jest taka, że przykładamy sporą wagę do tego, aby uniemożliwić dzieciom ich przekraczanie. Czyli na przykład zamiast dwadzieścia razy tłumaczyć dwulatkowi, żeby nie szedł na schody, założyliśmy bramki, które mu to uniemożliwiały. Druga różnica polega na tym, że jeśli już dzieci przekroczą jakąś granicę (na przykład uderzą rodzeństwo), to nie bije ich za to, ani nie upokarzam w inny sposób. Zamiast tego rozmawiam z nimi i dowiaduje się skąd wzięło się w nich przekonanie, że musi uderzyć brata. I pokazuje alternatywy. To jest szczególnie ważne, jak pisałem na początku. Klaps pokazuje dzieciom jedynie to czego im nie wolno. Nie wiedzą one jednak co mogą robić zamiast. Natomiast rozmowa pokazuje im, że są inne drogi, które mogą wybrać i nawet jeśli nie wybiorą ich za pierwszym razem, to po piątej czy dziesiątej rozmowie, w końcu się na to zdecydują.

7. Rodzice mogą użyć siły, ale nie po to, aby skrzywdzić dziecko

Nie chciałbym też, aby moje negatywne podejście do klapsa zostało odebrane jako całkowity zakaz stosowania siły wobec dziecka. Nic bardziej mylnego. Jako rodzice, wielokrotnie będziemy musieli jej użyć i nie powinniśmy się tego obawiać. Za każdym razem, gdy nasze dziecko zagraża sobie (np. wchodząc na jezdnie) lub innym (np. uderzając kogoś), mamy pełne prawo użyć siły, aby je powstrzymać. Przytrzymać, przytulić, podnieść, przenieść. Chodzi o to, aby powstrzymać, ale nie krzywdzić dodatkowo. Stać się czymś, co działa jak naturalna przeszkoda, typu bramka na schodach. Bo taka bramka nie pozwoli dziecku chodzić po schodach, ale też nie uderzy dziecka, gdy ono będzie próbowało.

Także jak najbardziej możemy użyć siły i zadziałać wbrew woli naszego dziecka, ale musimy pamiętać, aby robić to z poszanowaniem jego jako osoby.

8. Dzieci rodzą się dobre i mają pragnienie współpracowania z rodzicami

Cała filozofia klapsów wywodzi się z wiary w to, że dzieci żyją po to, aby nam przeszkadzać i aby robić nam na złość. To jednak nie jest prawda. Dzieci mają w zasadzie tylko jedno pragnienie. Zaspokajać swoje potrzeby. Potrzebę bliskości z rodzicami, potrzebę bezpieczeństwa, potrzebę akceptacji, potrzebę samorealizacji, potrzebę aktywności fizycznej… wiele jest tych potrzeb i każde dzieci mają je w innym stopniu wykształcone. Jedno dziecko będzie potrzebowało sporo się ruszać, a inne będzie potrzebować dużo się przytulać. Jedno dziecko będzie chciało spać samo, a inne z rodzicami. I to jest zupełnie naturalne, że dzieci są od siebie różne. Problem pojawia się jednak, gdy postanawiamy jakiejś dziecięcej potrzeby nie zaspokoić. Na przykład uważając, że dzieci powinni zasypiać same (bo tak zasypia dziecko naszej znajomej), zmuszamy nasze dziecko do tego samego, mimo że ono wyraźnie chce być z rodzicami. Lub dużo pracując, nie zaspokajamy dziecięcej potrzeby bliskości z rodzicami. Wtedy też dzieci mogą być „niegrzeczne” czy „złośliwe”.

To jest jak krzyk rozpaczy, który mówi: „Jeśli to będzie potrzebne, to będę najbardziej złośliwym dzieckiem na świecie, ale proszę poświęć mi kilka minut swojego czasu.”

Bo próbują zwrócić na siebie uwagę. Bo tylko będąc „niegrzecznymi” ją otrzymują.

9. Gdy dziecko przeżywa silne emocje, to potrzebuje bliskości, a nie kary

Wyobraźcie sobie, że nagle ogarnia was straszny smutek? Albo wszechogarniająca złość? Wręcz wściekłość? Lub jakakolwiek inna ogromna emocja, z którą nie potraficie sobie poradzić? Czego potrzebujecie w takiej chwili? Klapsa? Uderzenia? Krzyku? Kary?

Teraz zastanówcie czego potrzebuje wasze dziecko? Czego potrzebuje zdenerwowane lub wściekłe dziecko, które przytłoczone własnymi emocjami, zaczyna reagować agresją? Zaczyna być niegrzeczne? Nieposłuszne? Jaki sygnał ono nam wysyła?

Dla mnie sygnał jest dość jasny: „Nie radzę sobie z tym, co dzieje się u mnie w środku. Reaguję w jedyny znany mi sposób. Pomóżcie mi to zmienić. Nauczcie mnie, jak mógłbym postąpić inaczej. Pokażcie mi alternatywy. I proszę, nie krzywdźcie mnie tylko dlatego, że jeszcze nie potrafię robić wszystkiego tak dobrze, jak dorośli.”

I szczerzę mam nadzieję, że właśnie w ten sposób już za kilka lat, każdy rodzic będzie odbierał „niegrzeczne” czy „złośliwe” zachowanie. Dokładnie tak, jak chcą je wyrazić dzieci, ale nie jeszcze potrafią.

Zresztą, czy którykolwiek rodzic właściwie interpretujący zachowanie dziecka i widzący w nim to czym jest w rzeczywistości, czyli dziecięcą prośbę o pomoc, kiedykolwiek podniósł by na nie rękę? Myślę, że warto się nad tym zastanowić.

Prawa do zdjęcia należą do anthony.