Rozumiem konieczność odebrania rodzicom dzieci w skrajnych przypadkach. Poza jednym wyjątkiem.

Jestem świadomy tego, że są w życiu sytuacje, w których dziecko musi zostać odebrane od biologicznych rodziców, dla jego własnego dobra. Nie są to łatwe sytuacje, ale niestety nie żyjemy w idealnym świecie i mają one miejsce. Nie zgadzam się jednak z tym, aby jedynym argumentem za odebraniem dziecka był zbyt mały stan konta bankowego rodziców. Dlaczego?

Czytelniczka zapytała mnie ostatnio w mailu co myślę o programie 500+ i o przeciwnikach tego programu, bo podobno jest ich całkiem sporo. Napisała mi, że pojawiają się już nawet głosy mówiące, że jak jesteś biedny to nie powinieneś mieć dzieci i koniec kropka. Wysłała mi nawet jeden bardzo konkretny komentarz o tym mówiący:

„Ten program pomocy jest niedorzeczny, ja nie chcę żeby moje pieniądze na to szły. Biedni ludzie nie powinni mieć dzieci. Jeśli Cię na nie nie stać, to bierz tabletki.”

Pozwolę sobie nie komentować samej idei programu, bo to nie ma tutaj znaczenia, lecz skupić się na podejściu do świata zawartym w tym mailu, bo nie ukrywam – nie pierwszy raz się z nim spotkałem.

Poważnie?

Pominę sobie tutaj retorykę „nie chcę, żeby moje pieniądze na to szły”, bo jeśli tak można to ja nie chcę, żeby moje pieniądze szły na większość rzeczy, na które obecnie są wydawane (od pensji miłościwie nam panujących zaczynając). Wręcz najlepiej by było, gdyby w zdecydowanej większości zostały u mnie – ja już jakieś zajęcie dla nich znajdę.

Pominę też ideę tego jak mało osoba pisząca powyższe słowa wie o osobach ubogich – w końcu jak ktoś jest ubogi to raczej tabletki antykoncepcyjne nie są dla niego towarem pierwszej potrzeby. Z kolei przekonywanie takiej osoby, że owe tabletki to oszczędność w długiej perspektywie czasu, to jak przekonywanie go, że kupowanie nowych rzeczy jest bardziej opłacalne, bo są na gwarancji.

To naprawdę bardzo fajnie, ale co z tego, skoro osoby ubogiej i tak na nowe rzeczy zwyczajnie nie stać?

Czy zatem jeśli nie stać mnie na dziecko, to mam go nie mieć? W sensie mam ich nie robić, a jak już zrobiłem to mam je oddać komuś, kogo na nie stać?

Skąd w ogóle ludzie mają takie pomysły?

Zresztą co oznacza, że mnie nie stać? Jak taką biedę możemy zdefiniować? Czy mówimy o ubóstwie relatywnym (50% średnich miesięcznych wydatków gospodarstw domowych), ubóstwie ustawowym (minimum socjalne) czy skrajnym ubóstwie (minimum egzystencjonalne)? Bo to są trzy zupełnie różne wskaźniki.

A może pójdziemy jeszcze dalej?

Co z osobami, które żyją skromnie z wyboru? Bo cenią sobie spokojne życie i minimalizm? I dzięki temu nie tylko są w stanie zaoferować swoim dzieciom te wartości, ale też mnóstwo wspólnego i wartościowego czasu, który będzie procentował przez całe ich przyszłe życie? Co z nimi? Im też nie pozwolimy mieć dzieci, bo nie wpisują się w jakieś tabelki?

Jak ma się to do sytuacji małżeństwa multimilionerów, które jest tak zabiegane, że własne dzieci widuje tylko raz na kilka dni? Czy owi multimilionerzy rzeczywiście bardziej zasługują na możliwość posiadania dzieci, bo mają bardziej wypchane konto bankowe? Czy naprawdę te cyferki tak bardzo wpływają na predyspozycje do pełnienia roli rodziców?

Oczywistym jest, że każda sytuacja będzie inna

Podobnie oczywistym jest, że każde dziecko ma pewne potrzeby, które wymagają zaspokojenia. To nie podlega wątpliwości i jeśli przy tych podstawowych potrzebach pojawia się problem, to jakieś działanie jest konieczne. Jeśli jednak potrzeby fizjologiczne oraz potrzeba bezpieczeństwa są u dziecka zaspokojone, to kolejną w kolejności potrzebą jest potrzeba… przynależności.

Nie potrzeba posiadania nowego telefonu, markowych ciuchów czy spędzania każdych wakacji w egzotycznych krajach (podobno nawet bez nowiutkiego laptopa i bez ciężkiego, złotego łańcucha na szyi też da się egzystować). Nie.

Potrzeba przynależności. Przynależności do rodziny, do bliskich, rozumiana też jako potrzeba akceptacji i miłości. To jest dla dziecka znacznie ważniejsze, niż inne, znacznie bardziej przyziemne rzeczy.

Musimy też pamiętać o jednym niesamowicie ważnym szczególe

Bieda nie zawsze jest wyborem. Ciąża również.

Z jednej strony w wyniku nieprzewidzianych okoliczności (śmierć bliskiej osoby/żywiciela rodziny, wypadek, pożar, zamknięcie dużego zakładu pracy itp.) rodzina może stracić grunt pod nogami i znaleźć się poniżej tej granicy ubóstwa, o której mówimy. Z drugiej strony zdarza się, że dziecko pojawia się mimo tego, że go nie planowaliśmy i nawet mimo tego, że stosowaliśmy antykoncepcję.

Co wtedy? Czy naprawdę w pierwszej lub w drugiej sytuacji dziecko (bądź dzieci) poczują się lepiej, gdy przekażemy je do domu dziecka?

Ja prywatnie dość daleki jestem od popierania rozdawiennictwa i sypania pieniędzmi na lewo i prawo bez sprawdzania gdzie te pieniądze trafiają. Niemniej jednocześnie równie daleki jestem od wrzucania wszystkich ubogich (wg dowolnej definicji) ludzi do jednego worka i zakładania, że skoro jeden czy drugi może je źle wykorzystać, to nikomu się nie powinno pomagać. Szczególnie jeśli nigdy nie poświęciliśmy chociażby chwili, aby się sytuacji tych ludzi przyjrzeć i poznać ich historie.

Może moje zdanie jest kontrowersyjne, ale ja inaczej nie potrafię

Dlatego też, w przeciwieństwie do autorki wspomnianego na początku komentarza, uważam, że sama bieda nie jest argumentem za tym, żeby dzieci nie posiadać, bądź za tym, aby ludziom dzieci odbierać, bo bieda nie zawsze jest kwestią wyboru.

Argumentem za tym, aby dzieci odebrać powinna być przemoc, argumentem powinno być wykorzystywanie, argumentem powinien być alkoholizm, argumentem powinny być narkomania. Argumentem powinno być również porzucenie, zaniedbanie czy inne celowe działanie trwale krzywdzące dzieci.

Jeśli jednak nic w powyższego nie występuje i dzieci czują się kochane oraz bezpieczne, a niezawiniona bieda jest jedynym co mogłoby oddzielić dzieci od ich najbliższych, to ja się na to zwyczajnie nie potrafię zgodzić. Po prostu nie potrafię.

Prawa do zdjęcia należą do Armando.