Co tak naprawdę kryje się za dziecięcym sprzeciwem i jak ta wiedza może nam pomóc?

Kiedy nasze dzieci mówią nam „nie”, tak naprawdę mają na myśli coś zupełnie innego. Coś znacznie dla nich ważniejszego.

Dziecięce sprzeciwy

Nieodłączna część rodzicielstwa. Nie pójdę, nie zrobię, nie zjem, nie zabiorę, nie posprzątam, nie, nie, nie! „Nie” jest chyba jednym z najczęściej słyszanych słów przez rodziców, szczególnie gdy dziecko pierwszy raz posmakuje jego mocy. Znam wręcz przypadki, gdy dziecko nawet na pytanie czy idzie na lody odpowiadało odruchowo „nie”, by po chwili dopiero się zreflektować. Oczywiście w tym początkowym etapie jest to jeszcze w części nieświadome, ale z czasem dziecięce „nie” nabiera właściwego znaczenia i wtedy właśnie musimy uruchomić naszą uważność.

Błąd poznawczy

W życiu bardzo często jest tak, że skupiamy się rzeczach, które są marginalne. Jeśli natrafimy na kierowcę, który będzie poruszał się wyjątkowo powoli i spędzimy za nim 3 minuty z całego naszego dnia, to jest spora szansa, że później będziemy całą dzień to przeżywać. Zupełnie nie zauważymy tego, że przy okazji minęliśmy setki normalnych kierowców. Gdy ktoś napisze nam na internecie, że jesteśmy głupi, pomiędzy setkami komentarzy, że jesteśmy super, to my skupimy się na tym jednym. I dokładnie tak samo robimy z naszymi dziećmi.

Dzieci potrafią współpracować

Rano wstają, bawią się, ubierają, myją zęby, jadą do przedszkola/szkoły, wracają, jedzą obiad, robią zadanie, rysują, oglądają bajkę, przebierają w piżamy, kąpią się itp. Kolejność niekoniecznie ma tutaj oczywiście znaczenie – to co ma znacznie, to że dzieci robią codziennie setki różnych rzeczy i w zdecydowanej większości nie zgłaszają sprzeciwu (poza gorszymi dniami, ale my też takie mamy).

My natomiast, zamiast zauważyć, że one przez większość dnia z nami współpracują, skupiamy się na tych paru momentach, w których okazały niesubordynację. W których one powiedziały nam „nie”. Dlatego na początku dobrze jest spojrzeć w takim momencie na całokształt, a nie na pojedynczą sytuację. To co jednak ważniejsze, to zauważyć co stoi za dziecięcym „nie”.

Dziecięce „nie”, to w rzeczywistości „tak”

Kiedy dziecko mówi „nie” rodzicowi, ono w rzeczywistości mówi „tak” sobie. Ono mówi „tak” swoim potrzebom. Mówi „tak” sobie, jako osobnemu człowiekowi, który też potrzebuje czasami czegoś dla siebie i który właśnie uczy się dbać również o swoją osobę. Za każdym więc razem, gdy dziecko wypowiada „nie”, daje nam znać, że cokolwiek od niego chcemy, stoi w sprzeczności z jego potrzebami.

„Nie posprzątam klocków” = „chcę z nich coś jeszcze wybudować”.

„Nie odrobię zadania” = „chcę odpocząć”.

„Nie chcę jeszcze wracać do domu z placu zabaw” = „chciałbym się jeszcze na nim pobawić”.

„Nie idę myć zębów” = „teraz ważniejsze jest dla mnie kolorowanie”.

Znając potrzeby, znacznie łatwiej jest nawiązać dialog

Oczywiście najlepiej byłoby, aby dzieci od razu mówiły nam dlaczego nie chcą czegoś zrobić. Albo gdyby był dostępny chociaż jakiś tłumacz pod ręką. Niestety jedyni tłumacze jacy są dostępni w chwili obecnej, to my sami i to my musimy dostrzec dziecięce niezaspokojone potrzeby, które stoją za owym sprzeciwym.

Kiedy jednak nam się to uda, to znacznie łatwiej przyjdzie nam też znalezienie rozwiązania uwzględniającego potrzeby obu stron (szczególnie, że często nie mamy problemu z tym, aby dziecko wybudowało jeszcze jedną małą rzecz z klocków czy jeszcze raz przejechało się na karuzeli, a ono z kolei nie będzie miało później problemu zrobić tego, o co my prosiliśmy). Zamiast więc skupiać się na „nie” i na dziecięcym „nieposłuszeństwie”, pozwólmy sobie zajrzeć nieco głębiej, pod powierzchnię.

Naturalnie nawet przy tym rozwiązaniu nie zawsze uda nam się zadowolić wszystkie strony (czasami możemy zwyczajnie nie mieć czasu, aby spełnić daną dziecięcą potrzebę) i dalej może się czasem pojawić złość czy smutek, ale nawet w takim wypadku dzieci z czasem zauważą, że rodzice ich potrzeby dostrzegają, że są dla rodziców ważne i że jeśli dzisiaj naprawdę nie mogą zostać na placu zabaw dłużej, to gdy tylko będzie taka możliwość, pójdą na niego znowu w najbliższym czasie.

I to właśnie moim zdaniem jest relacja, w którą może i trzeba na początku nieco zainwestować, to jednak jest to inwestycja zdecydowanie warta swojego wkładu.

Wpis zainspirowany książką Małgorzaty Musiał „Dobra relacja. Skrzynka z narzędziami dla współczesnej rodziny”. Polecam też przy okazji jej profil na Facebooku dotyczący mądrego rodzicielstwa, który ja sam uważnie śledzę.

Prawa do zdjęcia należą do Mith.

Jeśli spodobał się wam ten wpis, będę wdzięczny za udostępnienie, bo dzięki temu wiedza o takim podejściu do wychowania dotrze do szerszego grona rodziców.