7+ najlepszych książek o wychowaniu dzieci, na które trafiłem i które polecam

Moja w pełni subiektywna lista dobrych książek o wychowaniu dzieci. Będzie uzupełniana na bieżąco.

„Książki, które czytamy, odpowiadają na pytania, o których istnieniu nawet nie wiedzieliśmy.” Axel Marazzi

Chyba nie zliczę, ile razy dostawałem pytania o to jakie książki o rodzicielstwie polecam. Sam zresztą też wielokrotnie sugerowałem, że o ile ja za pomocą kontaktu mailowego czasami niewiele dam radę danej osobie pomóc, to może przyda się lektura takiej czy innej książki.

Wychodząc więc na przeciw kolejnym pytaniom, postanowiłem w końcu spisać książki, które pośród dziesiątek przeczytanych pozycji, wydają mi się tymi, do których naprawdę warto zajrzeć, jeśli potrzebujemy wsparcia w roli rodzica.

Aby też nie mieszać w poniższej liście i nie polecać osobiście własnej książki, podzielę się moją „ulubioną” opinią czytelnika na jej temat i poniżej dorzucę link, gdzie każdy może się zapoznać z pozostałymi opiniami.

„Idealny rodzic nie istnieje”. Kamil Nowak.

Opinie o „Idealny rodzic nie istnieje”.

No i teraz lecimy z wspomnianą listą:

1. Dialog zamiast kar. Zofia Aleksandra Żuczkowska.

Jest to jedna z nielicznych książek w tym zestawieniu, które dosłownie pochłonąłem w kilka dni. Nie tylko zawiera mnóstwo ważnych informacji na temat tego w jaki sposób można zażegnywać konflikty, jak wyznaczać granice czy co zrobić, gdy dziecko mówi „nie”, ale jest też napisana bardzo dobrym językiem. Nie suchym profesorskim, ale takim… normalnym i wręcz powiedziałbym ciepłym.

Pamiętam, że mi osobiście bardzo spodobały się opisy rzeczywistych sytuacji, w których „niegrzeczne” dziecko, było określane przez przedszkolanki/nauczycielki jako trudne/nieposłuszne/ADHD i to jeszcze tylko pogarszało jego zachowanie, podczas gdy podejście opisane w tej książce, pozwalało rzeczywiście pomóc takiemu dziecku.

2. Dziecko z Bliska (i wszystkie inne pozycje tej autorki). Agnieszki Stein.

U Agnieszki zwyczajnie nie da się wybrać jednej konkretnej książki i wszystkie gorąco polecam (na rynku dostępne są Dziecko z bliska, Dziecko z bliska idzie w świat, Potrzebna cała wioska i Akcja Adaptacja, która skupia się na tym jak pomóc dziecku idącemu do przedszkola).

Niemniej jeśli chcecie wiedzieć więcej o rodzicielstwie bliskości (czy jakkolwiek inaczej nazwać ten rodzaj wychowania), to koniecznie musicie zapoznać się z całą twórczością Pani Agnieszki. Polecam też śledzić jej fanpage, bo wrzuca tam naprawdę dużo wartościowych treści, często organizuje webinary, na których szczegółowo omawia różne zagadnienia i w mojej opinii jest jednym z najlepszych psychologów dziecięcych, jakich ma obecnie nasz kraj.

3. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, aby dzieci do nas mówiły. Adele Faber.

Tę książkę przeczytałem jako pierwszą, jeszcze na studiach, ale wtedy miałem małe dzieci i nie bardzo się nią przejąłem, bo ona raczej o tych najmłodszych nie wspomina. Dopiero niedawno do niej wróciłem po raz drugi. Z tego co widzę, jest ona jedną z najczęściej polecanych w różnych zestawieniach i ja osobiście się nie dziwę, gdyż zawiera niemal wszystkie podstawy jakie są potrzebne, do stworzenia zdrowej relacji z dzieckiem.

Jeśli jednak miałbym mieć jakąś uwagę do tej książki, to stwierdziłbym, że jest ona trochę zbyt optymistyczna i często zakłada, że wystarczy użyć odpowiednich słów i już po chwili dziecko samo wszystko zrozumie (w sensie co zrobiło źle czy dlaczego czegoś nie wolno). Z doświadczenia wiem, że czasami to działa, a czasami to nie wystarczy, więc czuję się w obowiązku o tym wspomnieć.

4. Kiedy twoja złość krzywdzi dziecko. Matthew McKay, Patrick Fanning, Kim Paleg, Dana Landis. 

Dlaczego złościmy się na dzieci? Kiedy złość staje się poważnym problemem w rodzinie? Jakie mogą być jej konsekwencje? Jak nie dopuścić do tego, by zdominowała relacje z dzieckiem?

Na te i na wiele innych pytań, znajdziemy odpowiedź właśnie w tej książce. Pozycja zdecydowanie warta przeczytania przez wszystkich tych, którzy czują, że mają problem z tym jak reagują, gdy czują złość. Pokazuje ona nie tylko jakie są skutki nie panowania nad własną złością, ale też pokazuje skąd ta złość się bierze i jak sobie z tym uczuciem poradzić oraz jak zmienić nie tylko to, co myślimy o złości, ale też to jak postępujemy pod jej wpływem.

5. „Nie” z miłości. Jesper Juul.

Uwielbiam Juula głównie za dwie rzeczy. Po pierwsze, jako jeden z niewielu tak silny nacisk kładzie na stawianie granic i uczy rodziców tego, jak mogą pilnować swoich granic, bez naruszania granic dziecka. To jest najlepszy poradnik dla tych wszystkich, którzy mówią, że bez przemocy dziecko będzie nam wchodziło na głowę.

Po drugie, jego książki w większości są bardzo króciutkie i zawierają czasami 80-100 stron (jak m. in. „Nie” z miłości), co dla mnie osobiście jest ogromną zaletą, bo otrzymuję samo tzw. „mięcho”, a nie biografię autora czy setki historii, z których tylko niewielka część mnie rzeczywiście interesuje. Bardzo szanuję takie podejście do czytelnika, bo zresztą własną książkę poświęciłem dokładnie takiej samej idei.

6. Rodzicielstwo przez zabawę. Lawrence J. Cohen. 

To jest książka, którą czytałem chyba trzy miesiące. Poważnie. Nie wiem czy akurat miałem gorsze chwile czy rzeczywiście jest taka ciężka w odbiorze, ale łatwo mi nie było i dobrze to pamiętam.

Nie zmienia to jednak faktu, że ta książka jest prawdziwą skarbnicą wiedzy, pokazującą bardzo konkretnie w jaki sposób niemal każdą sytuację konfliktową można rozładować przy pomocy zabawy i to w taki sposób, aby nie tylko rozładować negatywne emocje, ale też nauczyć dziecko właściwego postępowania.

Jedną z metod opisywałem tutaj.

7. Więź. Dlaczego rodzice powinni być ważniejsi od kolegów. Dr Gordon Neufeld, Dr Gabor Mate. 

Książka, która bardzo mocno mną wstrząsnęła i która pokazała dlaczego bardzo często różne „metody” czy „sposoby” na dziecko nie są skuteczne, mimo tego, że powinny działać. Krok po kroku opisuje ona co się zmieniło na przestrzeni ostatnich lat i dlaczego tak się stało. Pokazuje ona jak wpłynęło to na obecną sytuację, w której dzieci mają coraz większe problemy z odnalezieniu się w świecie, a rodzice w ich wychowaniu, mimo że kiedyś tego nie było. Pokazuje też co może nam pomóc odwrócić ten trend i sprawić, aby rodzicielstwo znowu stało się przyjemnością, a nie ciągłą walką. Pozycja do której zdecydowanie będę wracał.

Zainspirowany tą pozycją napisałem m. in. ten tekst oraz wystąpiłem w Pytaniu Na Śniadanie.

8. Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy wrodzone talenty. Gerald Hüther, Uli Hauser

Ta książka przede wszystkim odpowiada na pytanie zawarte w podtytule i udowadnia tytułową tezę, co zdecydowanie otwiera oczy na to jak bardzo nieprzystosowany do dzieci jest nasz obecny system edukacji mierzący wszystkich jednakową miarą.

Niemniej jest w tej książce jeszcze coś, co zostało we mnie po lekturze, czego wcześniej nie byłem świadomy. Macie czasami tak, że czujecie coś podświadomie, ale kiedy usłyszycie to od drugiej osoby, to nagle staje się to rzeczywistością? Ja tak miałem w przypadku tej książki.

Pamiętacie nasze dzieciństwo? Pełne beztroski, biegania samopas po wiosce czy po osiedlu z bandą dzieciaków nam podobnych? Ta książka pokazuje jak bardzo naszym dzieciom tej właśnie beztroskiej zabawy brakuje i jak możemy to zmienić, mimo tego, że żyjemy w świecie, nie zostawiającym już dla naszych dzieci zbyt wiele miejsca.

9. Złe matki są najlepsze. Matylda Kozakiewicz.

Ostatnia na liście alfabetycznej, ale w moim prywatnym rankingu zdecydowanie trafia do top 3. Jest to książka, którą jako jedyną z tej listy skończyłem w zaledwie dwa dni. Gdy porównuję ją z takim Cohenem, to Cohen odpada w przedbiegach, bo wiem, że dla wielu ludzi jest on zbyt specjalistyczny. Tymczasem „Złe matki są najlepsze” czyta się tak lekko jak dobrą powieść, a wartościowe i sprawdzone informacje wpadają jakby mimochodem – same. Zdecydowane 10/10 dla każdego młodego rodzica, a matki w szczególności.

Macie jeszcze jakieś swoje pozycje, które możecie polecić i które waszym zdaniem warto przeczytać?

Jeśli tak, to nie chowajcie ich dla siebie, tylko pomóżcie innym i podzielcie się w komentarzach :)

Prawa do zdjęcia należą do Sam.