Oszczędzanie pieniędzy z myślą o przyszłości dzieci: jak całkiem tego nie zepsuć?

Najważniejsza zasada, która towarzyszy mi zawsze, gdy podejmuję temat oszczędzania z myślą o przyszłość moich dzieci oraz kilka pomysłów na co moim zdaniem warto oszczędzać, a na co niekoniecznie.

Często słyszę, że ludzie oszczędzają pieniądze z myślą o dzieciach, żeby miały lepszy start. Z jednej strony wydaje się to podejściem godnym pochwały, bo przecież chodzi o wspieranie naszych dzieci, prawda? Jednak z drugiej strony znam osobiście parę osób, które dostały na start różne rzeczy od swoich rodziców, bądź od dziadków i bardzo szybko je utraciły, bo nie miały do owych darów zbyt wielkiego szacunku. Nie jest to więc temat łatwy.

Czy więc warto w ogóle oszczędzać z myślą o dzieciach? Czy ja zamierzam oszczędzać? A jeśli zamierzam, to na co konkretnie, a czego z kolei zamierzam zdecydowanie unikać?

Na co jestem gotowy oszczędzać?

Mimo tego, że długo byłem sceptyczny w zakresie obdarowywania dzieci różnymi prezentami, to po pewnym czasie zrozumiałem, że nie wszystkie prezenty muszą być materialne i że można dziecku ofiarować coś, co może nie wzbogaci jego majątku, ale co ma szansę wzbogacić je samo jako człowieka. Oto kilka moich propozycji:

1. Pomoce naukowe/Rozwój zainteresowań.

Do tego punktu zaliczają się zarówno takie rzeczy jak na przykład komputer (w czwartej klasie zaczyna być niemal obowiązkowy), jak i pomoce związane zainteresowaniami dziecka (sportowymi, muzycznymi, plastycznymi itp.). Przy czym w przypadku droższych zainteresowań postawiłbym na to, aby jako rodzic dołożyć się tylko w części do zakupu sprzętu, a resztę pozostawiłbym w rękach dziecka. W końcu zawsze należy dopuszczać możliwość, że za pół roku czy rok, dziecko nagle zmieni zdanie i zainteresuje się czymś innym. Jeśli więc ono samo dołoży się do zakupu, to możemy mieć pewność, że ewentualne zmiany nie będą decyzjami pochopnymi.

2. Osobny pokój dla dziecka.

W początkowych latach życia dziecka to raczej nie jest coś niezbędnego, ale jako osoba, która mieszkała z bratem przez 18 lat na 7 metrach kwadratowych, wiem że nadchodzi moment, w którym ten własny pokój staje się marzeniem wielu dzieci. Do nauki, do odpoczynku, do spotkań ze znajomymi. Może nie jest on niezbędny, ale naprawdę pomaga.

3. Studia. 

Jak stali czytelnicy wiedzą, nie jestem jakimś wielkim zwolennikiem studiów, bo uważam, że wiele uczelni i wiele kierunków przekazuje wiedzę znacznie zdezaktualizowaną lub mijającą się z tym czego my oczekiwaliśmy i z tym czego oczekuje rynek. Jednak nie zmienia to faktu, że istnieją kierunki, które warto studiować, gdy nasze zainteresowania są bardzo jasno określone i dotyczą na przykład prawa czy medycyny. Dodatkowo studiowanie poza miejscem zamieszkania może być ważnym krokiem na drodze do usamodzielnienia.

Jednak tutaj podobnie jak w punkcie drugim – uważam, że dziecko powinno się w taki czy inny sposób dołożyć do kosztów studiowania, jeśli takie koszty się pojawią (czy to poprzez naukę i zdobycie stypendium czy też przez łączenie studiowania z pracą).

4. Prawo jazdy.

Prawo jazdy ma do siebie to, że otwiera przed człowiekiem naprawdę wiele dróg. Zarówno tych związanych z możliwościami podróżowania, jak i tych związanych z ewentualnym późniejszym zatrudnieniem. Jednocześnie jego cena, szczególnie dla uczniów i studentów, jest dość wysoka, więc z autopsji wiem jak bardzo pomaga tutaj wsparcie rodziców.

5. Wesele.

To jest coś, co wspólnie z żoną dostaliśmy od naszych rodziców, więc mam świadomość jakie ma to znaczenie dla dwojga młodych ludzi na początku swojej drogi. Oczywiście nie zamierzam w stylu amerykańskich rodziców dać moim dzieciom czeku in blanco (tam robi to spora grupa osób, nawet jeśli wiąże się to z kredytami!), ale jednak nie wyobrażam sobie nie wspomóc moich dzieci w tak ważnym dla nich dniu.

6. Wakacje po zakończeniu ostatniego roku szkoły, a przed podjęciem pierwszej pracy

Myślę, że ten punkt może być uznany za pewną moją fanaberię, ale mi osobiście się wydaje, że ten moment po całkowitym ukończeniu szkoły, a przed podjęciem pierwszej prawdziwej pracy jest dość przełomowym momentem w naszym życiu. Z jednej strony nie jesteśmy już dziećmi i nie jesteśmy już zależni od naszych rodziców, a z drugiej strony najczęściej nie mamy wtedy jeszcze zbyt wielu zobowiązań związanych z pracą czy z rodziną.

Moim zdaniem jest to więc idealny okres, aby wyjechać na jakiś czas do innego miejsca, trochę się odciąć, pobyć sam na sam ze sobą i odkryć to, co naprawdę się chce w życiu robić, zanim rzeczywiście się za to zabierzemy.

Na co z kolei odkładać nie zamierzam?

Skoro więc przeszliśmy już przez to, co uważam za wartościowe pomysły na oszczędzanie, oto pomysły, które moim zdaniem mogą przynieść więcej szkody, niż pożytku:

1. Gotówka.

Czyli „masz moje drogie dziecko dane do konta pełnego dolarów i baw się dobrze, bo wiem, że na pewno wydasz je mądrze”. Ogólnie rzecz mówiąc szansa na to, że tak się rzeczywiście stanie jest bardzo niewielka, a jeśli rozejrzę się po znanych mi ludziach, którzy dostali od rodziców taki właśnie prezent, to ani jedna z nich nie wydała go mądrze. Paradoksalnie: najczęściej wydali go na pozostałe dwa punkty z tej listy.

2. Telefon/komputer/inne przedmioty z najwyższej półki.

O ile jestem w stanie zrozumieć posiadanie przez dzieci telefonu czy komputera jako narzędzia do komunikacji czy do nauki, o tyle nie czuje się przekonany do idei przekazywania dzieciom produktów z najwyżej półki. Znaczy jasne – jeśli nastolatek sam sobie uzbiera/zarobi na coś wymarzonego, to śmiało – niech kupuje. Szczególnie, że ja jestem z tych osób, które uważają, że za marzeniami trzeba podążać, nawet jeśli czasami tylko po to, aby przekonać się, że tak naprawdę nie były tym, czego oczekiwaliśmy.

Jeśli jednak dziecko oczekiwałoby zakupu takiego sprzętu ode mnie, to raczej by się go nie doczekało :)

3. Samochód.

To jest prezent, który pojawia się coraz częściej w kategorii ofiarowanego dzieciom. I o ile jestem jeszcze w stanie zrozumieć zakup małego i taniego samochodu, dzięki któremu nastolatek nie zapomni jak się jeździ zaraz po otrzymaniu prawa jazdy, o tyle zupełnie do mnie nie przemawia oszczędzanie połowy swojego życia na to, aby kupić dziecku nowy samochód z salonu. Zresztą nawet jakbym nie musiał na to oszczędzać, bo wygrałbym w totka to i tak nie widzę najmniejszego sensu takiego działania.

Tych punktów jeszcze kilka pewnie mógłbym opisać, ale jest jedna kluczowa myśl, którą w tym temacie chciałbym się podzielić i którą się kieruję.

Co jest najważniejsze w oszczędzaniu z myślą o dzieciach?

W mojej opinii naszym kluczowym zadaniem w temacie oszczędzania na dziecięcą przyszłość, nie jest dawanie naszym dzieciom tego czego chcą, lecz tego, czego tak naprawdę potrzebują. Jest takie powiedzenie, aby jeśli dasz człowiekowi rybę, to będzie syty przez jeden dzień, a jeśli dasz mu wędkę, to będzie syty do końca życia. W rzeczywistości jednak, jak to ujął ks. Jacek Stryczek, znacznie ważniejsza od ryby i od wędki, jest mentalność wędkarza. Niestety ludzie bez takiej mentalności rybę zjedzą, a wędkę sprzedadzą, by kupić za nią więcej ryb. Natomiast ludzie posiadający mentalność wędkarza, zrobią wędkę z patyka i sznurka i nawet bez profesjonalnego sprzętu sobie poradzą. Dlatego właśnie w tę mentalność moim zdaniem powinniśmy zainwestować – w mentalność osoby, która jest gotowa stawić czoła problemom i która zamiast liczyć na gwiazdkę z nieba, jest gotowa podwinąć rękawy i nie boi się trochę ubrudzić czy zmęczyć, aby dopiąć swego.

Jasne, uważam, że do pewnego czasu dzieci są pod opieką rodziców i jednym z obowiązków rodziców jest szeroko rozumiana ochrona dzieci, w czym oszczędności zgromadzone w dowolny sposób, mogą zdecydowanie pomóc. Niemniej nie można mylić ochrony z wyręczaniem i w pewnym momencie trzeba oddać dzieciom odpowiedzialność za ich życie. Przykładowo, gdy się narodzą, to my jako rodzice jesteśmy w pełni odpowiedzialni za ich żywienie. Jednak, gdy mają lat dwanaście i zapomną śniadania do szkoły, to naprawdę nie stawajmy na głowie tylko po to, aby mu je przywieźć. Dzieci potrzebują czasami takich lekcji, potrzebują czasami poczuć na własnej skórze konsekwencje własnych wyborów – oczywiście czasami będą potrzebowały też naszego wsparcia, aby z takimi konsekwencjami sobie poradzić. Jeśli jest jednak jedna rzecz, które potrzebowały nie będą to jest nią właśnie wyręczanie ich i rozwiązywanie problemów za nich.

Dlatego też uważam, że zamiast skupiać się na tym, aby uchylić naszym dzieciom nieba, ofiarować im „szczęście” na złotej tacy i dać im to „czego my nigdy nie mieliśmy” (niestety znam wielu rodziców dalej tak myślących), lepiej byłoby wyposażyć nasze dzieci w odpowiednie doświadczenia, umiejętności i wiedzę, aby w przyszłości one same potrafiły odnaleźć to, co rzeczywiście będzie sprawiało im szczęście i aby miały odwagę za tym właśnie szczęściem podążać.

Patronat nad wpisem objęło Nationale-Nederlanden, które posiada w ofercie „Pakiet Strażnika” pomagający zapewnić dzieciom bezpieczny start w dorosłe życie.

Prawa do zdjęcia należą do Pictures of money.